Onderuitputting, hoe ambitieus kunnen we zijn in de gemeente Westerkwartier?
Als Sterk Westerkwartier willen wij graag onze visie geven op de toekomst van de gemeente Westerkwartier. Wij zijn verheugd met de positieve ontwikkelingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden en wij zien kansen om deze groei voort te zetten en de leefbaarheid van onze gemeente te versterken. Wat we zien is een erg positief resultaat over 2023 en zeer donkere wolken vanaf 2025. Sowieso goede vraag vandaag of we blij moeten zijn met de onderbesteding in 2023.
In de jaarrekening 2023 zien we wat Sterk Westerkwartier al aankondigde vorig jaar. Onderbesteding van de gemeentelijke begroting en dus ook onze doelen. 11 miljoen overhouden op een begroting van totaal ongeveer 204 miljoen is niet niks.
Onderuitputting, onderbesteding, onderschrijding: het zijn financiële termen die betekenen dat er minder geld is uitgegeven dan begroot. Zelden halen ze het nieuws. Dit in tegenstelling tot hun tegenhangers overbesteding en overschrijding die aangeven dat er meer is uitgegeven dan het budget toestond en waar we als we het meerjarenperspectief bekijken naar toe gaan.
Veel voorkomende vertragende factoren zijn ingewikkelde en tijdrovende samenwerkingen, aanbestedingsprocedures, milieueisen, de afhankelijkheid van derden en, niet in de laatste plaats, de inspraak van burgers. Niet zelden blijkt het verzet tegen bijvoorbeeld een bestemmingsplanwijziging groter dan gedacht. Dit zorgt voor vertragingen in met name onze grote woningen-ambities in het Westerkwartier.
Ik noem het simpele voorbeeld van de aanleg van nieuwe woningen in de buurt van een wijk. De weerstand onder de omwonenden blijkt opeens immens, zodat er niets anders opzit dan uitwijken naar een andere locatie. Gevolg is vertraging. En soms is een bedacht plan gewoon ingehaald door de actualiteit. Goed is het dan ook om veel aandacht te besteden aan de woonplannen voor de 41 kernen van het Westerkwartier. We moeten blijven kijken naar versnelling van woningbouw; 5 tot 7 jaar van plan tot woning is erg lang.
Hoe erg is onderbesteding? In het leven van alledag wordt het overhouden van geld vrijwel nooit als een probleem ervaren. Integendeel. Voor de gemeente Westerkwartier ligt dat anders, want daar gaat het niet om eigen geld, maar om dat van burgers en bedrijven. Toch klagen wij wellicht te weinig dat beloofde projecten niet, of niet op tijd van start gaan. Ca. 5% van een gemeentelijke begroting van meer dan 200 miljoen € is niet niks.
Het probleem is dat bij onderbesteding structureel beslag wordt gelegd op middelen. Zo zijn de hoogte van de leges en het ozb-tarief afgestemd op de te verwachten kosten. Als die kosten niet worden gemaakt, zijn die tarieven dus te hoog vastgesteld. We houden er rekening mee dat we dingen niet realiseren. 100 procent zet je nooit weg. Een goede treasurer, wat Sterk Westerkwartier graag is, houdt daar rekening mee. Een goede schatkistbewaarder trekt nooit voor het volle investeringsbudget middelen aan. Wat is billijk? Een afwijking van ca. 5 procent is wat Sterk Westerkwartier betreft de grens.
Dit is –gezien de arbeidsmarkt en ambities van onze raad en de coalitie in het bijzonder- ook redelijk realistisch. Nemen we dit mee in ons meerjarenperspectief dan kijk je gelijk anders naar de geschatte begrotingstekorten, die de komende jaren richting 5 % van de begroting gaan. BBV-technisch moet de meerjarenbegroting sluitend zijn, maar dan zullen we jaar in jaar uit dezelfde discussie blijven voeren over onderuitputting.
In de perspectiefnota 2025-2028 van de gemeente Westerkwartier worden verschillende speerpunten genoemd die aansluiten bij onze visie. Zo wordt er geïnvesteerd in extra woningen voor met name onze jongeren en ouderen, leefbaarheid en economische ontwikkeling. Wij staan achter deze plannen en willen graag meedenken over hoe deze doelen op een efficiënte en effectieve manier kunnen worden behaald.
DICHTBIJ
Ëén van de belangrijkste pijlers van onze visie is het bevorderen van de sociale cohesie in het Westerkwartier. Wij vinden het belangrijk dat inwoners zich verbonden blijven voelen met elkaar en met hun omgeving. Daarom pleiten wij voor het stimuleren van lokale initiatieven en het ondersteunen van verenigingen en maatschappelijke organisaties. Op deze manier kunnen we de sociale structuur blijvend versterken en een nog sterkere Westerkwartierse samenleving bevorderen. Een gemeente(huis) op steeds meer afstand past hier niet bij. Een loket in de hoofdkernen (Marum, Leek, Grootegast en Zuidhorn) is dan wel het minste. Natuurlijk past dienstverlening digitaal en aan huis ook goed bij de 6de grootste gemeente van Nederland. Hier blijvend in investeren is van groot belang om ons DNA van ‘dichtbij’ ook blijvend waar te maken.
AMBITIE
Wij zien kansen op het gebied van economische ontwikkeling. Het Westerkwartier heeft veel potentie op het gebied van landbouw, toerisme en recreatie. Wij vinden het belangrijk om deze sectoren te versterken en te verduurzamen, zodat ze ook op de lange termijn renderend blijven. Daarnaast pleiten wij voor het nog meer faciliteren van ondernemerschap en innovatie, zodat nieuwe bedrijven kunnen ontstaan en groeien in onze gemeente. Wij horen nog steeds van bv onze boerende ondernemers dat de gemeente niet meedenkt in procedures. Waar we meedenkers hebben voor sport (buurtsportcoaches) hebben we deze misschien nog meer nodig voor onze ondernemers. Gemeente Leek was in het verleden nog trots op de ondernemervriendelijkste gemeente te zijn in Groningen. Helaas zitten we nu met een geringer aantal gemeenten in de provincie Groningen in de middenmoot.
Nuchter bekeken zijn we hier te weinig ambitieus in het Westerkwartier. Bij commissie Wenakker bleek dat onze bedrijfscontactfunctionaris bij onze boeren niet eens bekend was. De vraag is en blijft of 1 bedrijfscontactfunctionaris, die ‘boeren’ er even ‘bij doet’ voldoende is. Daarnaast vragen we ons af of bij vergunningsaanvragen van onze –vooral midden- en kleinbedrijven- genoeg meegedacht wordt met de ondernemer. Het Westerkwartier is groots in kleinschaligheid, dat willen we zo houden en vergt een nuchtere denkwijze van ons ambtelijk apparaat, college en raad.
In de jaarstukken 2023 van de gemeente Westerkwartier zien wij dat er al veel stappen zijn gezet in de goede richting. Wij willen het college van B&W en de ambtenaren dan ook bedanken voor hun inzet en betrokkenheid. Wij roepen hen op om samen met ons verder te bouwen aan een nog sterker en sociaal Westerkwartier. Sterk Westerkwartier staat klaar om bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van onze gemeente en wij hopen dat wij met onze visie een inspiratiebron kunnen zijn voor de toekomst. Samen kunnen wij van het Westerkwartier een nog mooiere plek maken om te wonen, werken en recreëren.
LANDELIJKE CHAOS
Alles leek ineens koek en ei met het nieuwe landelijke coalitieakkoord: Hoop, Leef en trots. Het fantastische rapport ‘Elke Regio Telt’ is alweer een jaar oud en er zal niet meer geld van Noord naar Zuid, van klein naar groot en van het platteland naar (Rand)stad gaan. Alle landelijke politici knuffelen het rapport dood, maar wij hopen dat het vertrouwen van onze inwoners niet weer beschaamd worden bij een nieuw coalitieakkoord en er duidelijke afspraken komen waar afdoende geld naar onze gemeente gaat, wat tenslotte wel het dichtst bij de inwoners staande overheidsorgaan is.
Met een extra wethouder zette de coalitie in op het binnenhalen van meer gelden voor onze ambities en projecten buiten het reguliere gemeentefonds om. Dit omdat we weten dat –helaas- de landelijke politiek onbetrouwbaar blijft. Graag zien we in de volgende jaarrekeningen en begrotingen terug of het college er ook steeds beter in slaagt om meer ‘binnen te halen’ buiten de reguliere geldstromen om. Qua lobby in ieder geval goed te benomen dat ondertussen bij 3 van de 4 scenario’s van de Lelylijn een station Leek/Marum benoemd wordt. Het ligt dan ook voor de hand om zo snel mogelijk te komen met een impactanalyse voor een station van de Lelylijn in onze gemeente. Dit biedt grote kansen voor onze inwoners en ondernemers. College breng dit maar eens helder in beeld! Een impactanalyse geeft antwoord op de vraag waar de gemeente voor wil gaan (dit willen we), maar ook wat haar propositie aan het Rijk is (dit hebben we te bieden).
NUCHTER
Op grond van de Gemeentewet artikel 108 lid 3 is het rijk verplicht om gemeenten te compenseren voor de taken die zij moeten uitvoeren. Helaas lukt het de landelijke partijen, coalitie na coalitie, maar niet om hier effectief invulling aan te geven. Het vertrouwen van onze inwoners wordt met het jaar minder in de blijvend onbetrouwbare landelijke overheid. Wat ons overblijft is hier nuchter mee om te gaan en veelvuldig Tom Poes verzin een List op in te zetten om te blijven zorgen voor behoud van onze voorzieningen in onze dorpen.
Nuchterheid in communicatie met onze inwoners en ondernemers blijft een aandachtspunt. Vaak zien we nog dat er in een –te laat- stadium met onze inwoners gesproken wordt . Praten met en betrekken van inwoners en ondernemers bij beslissingen in hun directe omgeving vinden we allemaal in onze raad erg belangrijk. Helaas gaat het hier te vaak nog niet goed. Verder moeten we blijvend stappen blijven maken in helder en duidelijk communiceren en kijken hoe we onze wet- en regelgeving kunnen verduidelijken en waar mogelijk kunnen verminderen en vooral vereenvoudigingen. Iedere inwoner die door ingewikkelde regelingen de weg niet weet te vinden naar mogelijk meer dan noodzakelijke ondersteuning is er 1 teveel. Het Westerkwartier liep voorop met een gerichte aanpak qua pasjes en trainingen (bv overleefhuis) voor praktisch armoedebeleid. Ook hier willen wij dat we ambitieus in blijven.
Er zijn voor onze inwoners als lokale partij vinden wij heel erg belangrijk. Met de komst van BBB en NSC landelijk blijft het de vraag of andere lokalen ook lokaal zijn en blijven. Wij kijken graag met de andere lokale partijen naar hoe we het lokale geluid goed kunnen blijven vertegenwoordigen in het Westerkwartier los van het –vaak niet betrouwbaar gebleken- Haagse en soms ook Provinciale geluid.
(Sterk) Westerkwartier is klaar voor de toekomst!
AMENDEMENT EN MOTIES
Nog even een korte beschouwing van het amendement en voorliggende moties. Gezien het aankomende financiële ravijn voor het Westerkwartier mogen wij blij zijn als we alle voorzieningen overeind kunnen houden en komen wij niet met aanvullende moties dan wel amendementen voor nieuw beleid of onderzoek.
0 reacties